از زمان روی کار آمدن انواع بیهوشی در قرن نوزدهم، این فرآیند با تکامل روش‌ها و داروهای مختلف، نقش حیاتی در پزشکی مدرن ایفا می‌کند. بیمارانی که به دلیل بیماری یا جراحی نیاز به بیهوشی دارند، اغلب با این نگرانی روبه‌رو می‌شوند که کدام نوع بیهوشی برای آنها مناسب است و چه تأثیری بر بدنشان خواهد داشت. بیهوشی، بسته به نوع و شدت جراحی، به چندین شکل مختلف اعمال می‌شود که هر یک ویژگی‌ها و خصوصیات خود را دارد. انتخاب انواع روش های بیهوشی در بیمارستان به عوامل متعددی همچون وضعیت جسمانی، نوع جراحی و توصیه‌های پزشک متخصص بستگی دارد.
انواع بیهوشی در بیمارستان
در این بخش از وبلاگ دیبا اکسون شما را با انواع روش های بیهوشی در بیمارستان آشنا خواهیم کرد. در ادامه با ما همراه باشید.
بیهوشی عمومی و خطرات آن
بیهوشی عمومی یکی از رایج‌ترین روش‌های بیهوشی است که در جراحی‌های بزرگ و پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، بیمار به‌طور کامل هوشیاری خود را از دست می‌دهد و هیچ‌گونه حس درد یا آگاهی از محیط اطراف خود ندارد. مواد بیهوشی از طریق استنشاق یا تزریق به بیمار داده می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای بیهوشی عمومی این است که امکان کنترل کامل بر روی وضعیت بیمار در طول جراحی را به پزشکان می‌دهد. اما این روش همراه با خطراتی همچون عوارض قلبی و تنفسی است که نیاز به نظارت دقیق دارد.
مطالب پیشنهادی: نخ جراحی سوپا
بیهوشی نخاعی؛ هدف‌گیری سیستم عصبی مرکزی
بیهوشی نخاعی یکی دیگر از روش‌های رایج است که عمدتاً در جراحی‌های مربوط به نواحی پایین بدن، مانند جراحی‌های لگن و پاها، به کار می‌رود. در این روش، دارو به فضای نخاعی تزریق می‌شود و احساس درد و حرکت در بخش‌های پایینی بدن به‌طور کامل متوقف می‌شود. بیهوشی نخاعی مزایای بسیاری دارد، از جمله کاهش خطرات مرتبط با بیهوشی عمومی و بهبودی سریع‌تر بیمار. با این حال، نیاز به دقت بالا در تزریق دارو دارد تا از عوارض جانبی احتمالی همچون سردرد و افت فشار خون جلوگیری شود.
بیهوشی اپیدورال؛ تسکین درد در حین و بعد از جراحی
بیهوشی اپیدورال یکی از انواع بیهوشی در بیمارستان است که شبیه به بیهوشی نخاعی است اما در این روش دارو در فضای اپیدورال، که کمی بالاتر از فضای نخاعی قرار دارد، تزریق می‌شود. این روش به‌طور گسترده‌ای در جراحی‌های مرتبط با زایمان طبیعی و سزارین استفاده می‌شود. بیهوشی اپیدورال به بیمار اجازه می‌دهد که در طول جراحی هوشیار بماند اما هیچ‌گونه دردی را احساس نکند. یکی از مزایای این روش، امکان کنترل بهتر بر میزان داروی مورد نیاز و تنظیم آن در طول زمان است. همچنین، این روش به کاهش درد پس از جراحی نیز کمک می‌کند.
بیهوشی موضعی برای تمرکز بر ناحیه‌ای خاص
در مواردی که جراحی یا درمان محدود به یک ناحیه خاص از بدن است، از بیهوشی موضعی استفاده می‌شود. در این روش، داروی بیهوشی به‌صورت مستقیم به بافت‌های ناحیه‌ای که قرار است جراحی روی آن انجام شود، تزریق می‌گردد. این نوع بیهوشی اغلب در جراحی‌های ساده‌تر مانند دندانپزشکی، بخیه‌زدن یا جراحی‌های کوچک استفاده می‌شود. بیمار در طول این فرآیند کاملاً هوشیار است اما در ناحیه‌ای که بیهوشی اعمال شده است، هیچ‌گونه دردی را احساس نمی‌کند. بیهوشی موضعی نسبت به سایر روش‌ها کمترین خطرات را دارد اما نیاز به تخصص دقیق در تعیین محل و دوز دارو دارد.
مطالب پیشنهادی: تجهیزات پزشکی ضروری در منزل کدامند؟
بیهوشی منطقه‌ای: با هدف کنترل درد در نواحی وسیع‌تر
بیهوشی منطقه‌ای تفاوت‌هایی با بیهوشی موضعی دارد. در حالی که بیهوشی موضعی فقط ناحیه کوچکی از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بیهوشی منطقه‌ای نواحی وسیع‌تری از بدن را بدون نیاز به از دست دادن کامل هوشیاری تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نوع بیهوشی برای جراحی‌های متوسط تا بزرگ، مانند جراحی‌های شکم، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیمار در طول این نوع بیهوشی هوشیار است اما هیچ حسی در ناحیه تحت جراحی ندارد. استفاده از بیهوشی منطقه‌ای باعث می‌شود که بیمار در دوران پس از جراحی نیز درد کمتری داشته باشد و بهبودی سریع‌تری را تجربه کند.
بیهوشی داخل وریدی، تسریع در عمل بیهوشی
از دیگر انواع بیهوشی در بیمارستان، بیهوشی داخل وریدی کامل (Total Intravenous Anesthesia – TIVA) یک روش خاص بیهوشی است که به‌جای استفاده از گازهای استنشاقی، تنها با تزریق داروهای بیهوشی از طریق ورید انجام می‌شود. این روش به‌طور عمده در جراحی‌هایی به کار می‌رود که نیاز به دقت بالا در کنترل عمق بیهوشی وجود دارد. در TIVA، از داروهای خاصی مانند پروپوفول استفاده می‌شود که به بیمار اجازه می‌دهد به‌سرعت به حالت بیهوشی وارد شود و همچنین بیداری پس از جراحی نیز با سرعت و راحتی بیشتری انجام گیرد.
یکی از مزایای بزرگ TIVA این است که باعث کاهش برخی عوارضی می‌شود که با بیهوشی‌های استنشاقی همراه هستند، مانند تهوع و استفراغ پس از عمل. همچنین، این روش به پزشکان اجازه می‌دهد تا بیهوشی را بهتر کنترل کنند و میزان داروی مورد نیاز را دقیق‌تر تنظیم نمایند.
با این حال، مانند هر روش بیهوشی دیگر، TIVA نیز نیازمند نظارت دقیق است و باید توسط تیمی مجرب اجرا شود تا از بروز هرگونه عارضه جانبی جلوگیری شود.
سخن آخر
انواع بیهوشی یکی از اصلی‌ترین ابزارهای پزشکی برای انجام جراحی‌ها و درمان‌های مختلف است که با استفاده از روش‌های متنوعی اجرا می‌شود. از بیهوشی عمومی گرفته تا بیهوشی موضعی و منطقه‌ای، هر روش بیهوشی بسته به نوع جراحی، وضعیت بیمار و نیازهای خاصی که وجود دارد انتخاب می‌شود. بیمارستان‌ها با توجه به پیشرفت‌های فناوری و داروهای جدید، امروزه قادر به ارائه بیهوشی‌هایی هستند که نه‌تنها ایمنی بالاتری دارند، بلکه بهبودی سریع‌تر بیمار را نیز تسهیل می‌کنند.
سوالات متداوال
- آیا انواع بیهوشی باعث عوارض طولانی‌مدت می‌شود؟
بیهوشی معمولاً عوارض طولانی‌مدت ندارد، اما برخی بیماران ممکن است پس از جراحی، به مدت کوتاهی مشکلاتی مانند گیجی یا حافظه کوتاه‌مدت تجربه کنند که معمولاً پس از چند روز برطرف می‌شود. - آیا قبل از جراحی نیاز به آمادگی خاصی برای انواع بیهوشی در بیمارستان وجود دارد؟
بله، بیماران باید از خوردن و آشامیدن چند ساعت قبل از جراحی خودداری کنند و هرگونه داروی مصرفی یا مشکلات پزشکی خود را با پزشک در میان بگذارند تا خطرات بیهوشی به حداقل برسد. - چه تفاوتی بین انواع بیهوشی عمومی و بیهوشی موضعی وجود دارد؟
در بیهوشی عمومی بیمار کاملاً هوشیاری خود را از دست می‌دهد و بدن به‌طور کامل بی‌حس می‌شود، در حالی که در بیهوشی موضعی فقط ناحیه خاصی از بدن بی‌حس می‌شود و بیمار همچنان هوشیار است.
